Lekker hè? De geur van je zeep. Herken je wat erin zit? Kaneel… sinaasappel… vanille… Toch handig om geuren te kunnen onderscheiden. Zo weet je immers of je eten niet is bedorven. Maar hoe werkt dat eigenlijk? HOE weet je neus WAT je ruikt? Hoe werkt geur?
Je neus ruikt via reukzenuwen die rechtstreeks in verbinding staan met de hersenen. Servier Medical Art by Servier https://smart.servier.com, CC BY 3.0 < https://creativecommons.org licenses by3.0> via Wikimedia Commons
De binnenkant van je neus bestaat uit een aantal lagen die de neus helpen bij het herkennen van geuren die het oppikt. De bovenste laag bestaat uit slijm die geurstoffen vasthoudt. De laag eronder bestaat uit epitheelcellen. Deze cellen dienen als barrière tegen bacteriën en andere schadelijke substanties die via de neus het lichaam in willen komen. Onder de laag epitheelcellen bevinden zich de olfactorische neuronen, de zogenaamde reukzenuwcellen.
Deze neuronen zijn de schakel tussen de buiten- en de binnenwereld: ze herkennen de diverse geuren én informeren de hersenen hierover.
Dendrieten en sensoren
Om de geuren op te vangen strekken de reukzenuwcellen dendrieten, een soort uitlopers uit tussen de epitheelcellen en in het slijm. Deze dendrieten hebben reukreceptoren op het celoppervlak die op één specifieke geurstof passen. Net een sleutel die in een slot past. Drie procent van het hele menselijke genoom* is gewijd aan het maken van verschillende receptoren; hierdoor kunnen we een grote verscheidenheid aan geuren herkennen.
Sleutel en slot; hoe werkt geur?
De dendrieten hebben veel verschillende reukreceptoren; deze lijken nog het meest op sloten. Elke reukreceptor heeft een specifieke sleutel nodig om geactiveerd te worden. Elke geurstof heeft een andere chemische samenstelling en vorm waardoor het in sommige reukreceptoren wel past, maar niet in andere. Nadat een neuron een geurstof heeft gedetecteerd, stuurt het een signaal naar de reukkolf in de hersenen. Omdat elk neuron maar één soort receptor heeft die specifiek is voor één geurstof, stuurt elk neuron een signaal naar een andere plek in de reukkolf. De hersenen interpreteren een geur op basis van de combinatie van gebieden die in de reukkolf worden gestimuleerd.
1 biljoen!!!
Hoewel mensen niet zo goed kunnen ruiken als andere dieren, zoals honden, denken wetenschappers dat mensen meer dan 1 biljoen verschillende geuren kunnen onderscheiden. Veel van deze geuren kunnen worden gekoppeld aan herinneringen.
Ik ben al heel lang fan van Dr. Scott A Johnson. Deze Medical Doctor die zijn werkzame leven besteedt aan het delen van kennis ten behoeve van onze gezondheid.
Toen ik net begon met het gebruik van etherische oliën heb ik vrij snel zijn boek “Evidence-based essential oil therapy” gekocht. Je vindt er veel informatie over verschillende etherische oliën, werkzame stoffen, therapeutische eigenschappen, maar ook materiaal (en dat vind ik zo gaaf aan dit boek) over interacties met bepaalde medicatie. Alles op basis van onderzoek. Zo staat er bijvoorbeeld bij oregano dat het de werking van aspirine kan beïnvloeden, maar ook medicatie ten behoeve van diabetes, bloeddruk en antistolling. Oregano kan tevens de werking van antibiotica vergroten. Leerzaam als je dit ergens kunt opzoeken, nietwaar?
Interessante post
Op de facebookpagina van Johnson, ik citeer in Nederlandse vertaling:
“Wist je dat reukreceptoren zijn waargenomen in organen en weefsels buiten het reukgebied, te weten: spermacellen, hart, darmen en testes?
Deze receptoren zijn betrokken bij chemische reacties die de bloeddruk regelen, hormoonsecretie stimuleren, de afgifte van enzymen activeren, de migratie van cellen sturen als reactie op chemische stimuli en meer.
Dit suggereert dat etherische oliën een diepgaande invloed kunnen hebben op de gezondheid door interactie met reukreceptoren door het hele lichaam, wanneer ze worden aangebracht of ingenomen.“
Conclusie
Uit deze informatie blijkt dat reukreceptoren allerlei processen in het lichaam in gang zetten en aansturen. Kan ik dan de volgende conclusie trekken? Het aanbrengen van etherische oliën op de handen en het inhaleren via het reukorgaan zoals we doen tijdens een sessie Aroma Freedom zou dan niet alleen de Amygdala kalmeren (waardoor de vecht-vlucht-bevriesrespons afneemt), maar zou dus ook kunnen zorgen voor een positieve inwerking op diverse lichaamsprocessen (zie deze link naar PubMed). Interessant.
Kies je de juiste etherische oliën dan lijkt het alsof we heling op verschillende vlakken kunnen benaderen in één sessie.
Ik begon vreemde dingen te ruiken toen ik Corona had: gebakken uien, putlucht, camembert, knoflook… je kunt het zo gek niet bedenken of ik rook het. Nu, 5 maanden later zijn gelukkig de meeste vieze geuren verdwenen, maar mijn reukvermogen is niet optimaal. Dicht bij de bron van een geur kan ik het voor een deel ruiken. Maar op verdere afstand is de geur non-existent voor mijn neus. Ook de geur van een ruimte ruik ik niet – dat kán zijn voordelen hebben kan ik je eerlijk zeggen. Bijvoorbeeld wanneer ik naar het toilet ga na iemand die uitgebreid heeft gezeten…
C5perez, CC0 via Wikimedia Commons
In het begin werd ik wat wanhopig en ook bang: komt het nog goed??? Het is nogal ingrijpend, zeker als je zoveel met geuren werkt zoals ik. Maar ik kan er nu meer ontspannen instaan. Gelukkig werkt Aroma Freedom ook als je geen geurbeleving hebt. En dat is heeeeeel fijn.
Wanneer je last hebt van een verminderd reukvermogen, heet dat hyposmie. (Daar val ik onder.) Het lastigst daaraan vind ik dat ik de waarschuwingen die ik met mijn voorheen scherpe neus binnenkreeg niet meer signaleer. Als de buren de haard aanhebben, dan rook ik dat en moest altijd even op onderzoek uit of het de haard was of dat er ergens brand was. Ik ruik ook niet meer of eten nog goed is. Gelukkig heb ik huisgenoten die gewillig voor mij aan bijvoorbeeld een stuk kaas snuffelen.
Mensen die helemaal níets kunnen ruiken, hebben anosmie. Deze mensen denken vaak dat ze hun smaakzin kwijt zijn, maar in feite kunnen ze smaken niet zo goed meer ervaren omdat hun reukvermogen niet goed werkt. (Gelukkig heb ik dit niet, maar het eten smaakt behoorlijk laf als ik het niet flink kruid.)
Wanneer mensen schade hebben opgelopen aan de neuronen die geuren detecteren, zullen specifieke dingen anders ruiken dan voorheen. Kun je je voorstellen dat je pizza naar vuile sokken ruikt? Of je koffie, het avondeten en je ijsje allemaal naar hetzelfde?
Phantosmie
Een olfactorische “hallucinatie” is het ruiken van iets dat er niet is. Maar hoe kun je iets ruiken dat er niet is? Je moet toch een geurstof met je neus opvangen om hem te kunnen ruiken? Niet altijd dus. Geur ervaar je met je hersenen. Daardoor kan het voelen van bepaalde emoties of alleen maar het denken aan geuren je doen geloven dat het er is. Probeer het eens: kun je een plek bedenken waar je je de geur bij kunt voorstellen? Misschien is het een bloemenveld, een bibliotheek of de geur van mest… Sommige mensen hebben veel olfactorische hallucinaties terwijl ze dat niet willen. Deze aandoening wordt phantosmiegenoemd.
Geurtraining
Het hebben van een reukstoornis hoeft niet definitief te zijn. Mensen die een beschadiging hebben opgelopen aan de reukbol kunnen weer leren ruiken. Dit komt omdat de bulbus olfactorius cellen kan regenereren. Wetenschappers hebben ontdekt dat sommige behandelingen als aromatherapie, kunnen helpen bij de regeneratie van de bulbus olfactorius. Daarom wordt bij reukproblemen die veroorzaakt zijn door bijvoorbeeld Corona geurtherapie geadviseerd. Oók door reguliere KNO-artsen. Bekijk hier een video van Ryan M. Rehl, MD of Valley ENT over geurverlies bij COVID-19 aan eerstelijns hulpverleners in 2021.
Ik ben meteen in december met geurtraining begonnen en ben nu bezig met de derde set oliën: bergamot, ylang ylang, tijm, spearmint. De eerste set was: lavendel, pepermunt, sinaasappel en kruidnagel. De tweede: citroen, oregano, geranium, eucalyptus. Wil je beginnen met geurtherapie? Dan kun je je eerste set etherische oliën bestellen in de webwinkel van mijn collega Fitalies.
Ik zal ook voorlopig nog wel even trainen en ga uit van volledig herstel.
Bron: Ask a Biologist Pierce Hutton, Megan Turnidge. (2017, September 15). When Your Smell Is Not Well. ASU – Ask A Biologist. Retrieved May 3, 2022
Interessant artikel – in tegenstelling tot wat ik altijd heb gedacht blijkt niet de Amygdala het centrum te zijn waar angstige herinneringen worden opgeslagen: dit lijkt te gebeuren in de sensorische cortex. Voor ons is dit belangrijke informatie, vooral omdat de onderzoekers ontdekten dat de route die wordt afgelegd via de primaire olfactorische cortex loopt.
Ik ben geen neurowetenschapper, maar laat ik eens logisch nadenken… Volgens de onderzoekers beloopt angst de route in het brein via de primaire olfactorische cortex naar de zintuiglijke cortex. Daar wordt het opgeslagen als angstherinnering. Het lijkt me daarom logisch dat het gericht gebruiken van geur het meest effectief is in de verwerking van deze angstherinneringen. Met Aroma Freedom boeken we in ieder geval verbluffende resultaten.
Ik heb het artikel zo goed als ik kon vertaald. De link naar het origineel staat onderaan dit blog.
Onderzoekers ontdekken een nieuwe route naar angst
Niet de Amygdala, maar de menselijke sensorische cortex* blijkt de locatie van angstherinneringen.
—–
Hoofdpunten
Het is gebruikelijk om naar de amygdala te verwijzen als het “angstcentrum”. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is de amygdala hoogstwaarschijnlijk niet de locatie waar angstige herinneringen worden opgeslagen.
In 2015 probeerde de baanbrekende amygdala-onderzoeker Joseph LeDoux deze vermelding te weerleggen. Hij stelde: “De Amygdala is niet het angstcentrum van de hersenen.”
Nieuw op fMRI** gebaseerd onderzoek suggereert dat de menselijke sensorische cortex en niet de amygdala, verantwoordelijk is voor het opslaan van angstige herinneringen uit ons verleden.
Joseph LeDoux
“Er wordt vaak gezegd dat ik de amygdala heb geïdentificeerd als het ‘angst‘-centrum van de hersenen. Feitelijk heb ik dit niet gedaan, en ook niemand anders.” —Joseph LeDoux (2015)
Images are from Anatomography maintained by Life Science Databases(LSDB). Permission Details: CC-BY-SA-2.1-jp
Joseph LeDoux schreef In 2015 een blogpost voor Psychology Today: “The Amygdala Is Not the Brain’s Fear Center.” Hij zegt in het artikel: “Het idee dat de amygdala de thuisbasis is van angst in de hersenen is precies dat – een idee. Het is geen wetenschappelijke bevinding, maar een conclusie op basis van een interpretatie van een bevinding.”
Toen LeDoux in de jaren tachtig met onderzoek naar dit hersengebied begon was het volgens hem een “eenzaam onderzoeksgebied”. In die tijd was namelijk de Hippocampus “het modewoord”. Door de jaren heen is echter de onbekende Amygdala veranderd in een begrip, namelijk een synoniem voor angst (LeDoux, 2007).
Daar ga je, Amygdala – de menselijke sensorische cortex staat centraal als het pad naar angst
Snel vooruit naar 2022. Baanbrekend onderzoek van de Florida State University (FSU), gebaseerd op fMRI bevestigt de gedachte dat de Amygdala niet het angstcentrum van de hersenen is.
De onderzoekers van FSU van het Cognitive Affective Neuroscience Lab onder leiding van senior auteur Wen Li, hebben een nieuwe angstroute in het menselijk brein blootgelegd die door de primaire olfactorische (piriforme) cortex wordt geleid. Op 23 maart werden deze bevindingen (You et al., 2022) gepubliceerd in het open access, peer-reviewed tijdschrift Current Biology.
Het meest recente artikel in Current Biology van Li en haar FSU-team is een vervolg op een ander onderzoek: “Human Sensory Cortex Contributes to the Long-Term Storage of Aversive Conditioning” (You, Brown, & Li, 2021). Het werd gepubliceerd in het Journal of Neuroscience vorig jaar. Lopend onderzoek bij mensen (geen muizen) van de State of Florida University geeft ons nieuwe inzichten in hoe op angst gebaseerde dreigingsherinneringen worden opgeslagen in onze sensorische cortex.
Afb.: Blausen.com staff (2014). Medical gallery of Blausen Medical 2014. WikiJournal of Medicine 1
Startpunt van het onderzoek
“Aan het begin van het onderzoek hoopten we neuraal bewijs te vinden ter ondersteuning van het lange-termijn-bedreigingsgeheugen in de olfactorische (reuk) cortex”, zei eerste auteur Yuqi You in een persbericht. “Wat me verraste was dat het langetermijngeheugen voor bedreigingen in de olfactorische cortex vele vormen kon aannemen, en deze verschillende neurale mechanismen waren allemaal consistent hyperactief bij angst.”
Li grapte in een commentaar op Disqus (maart 2022) over de recente bevindingen van haar team die de status-quo verstoren:
Ze voegde eraan toe dat het onderzoek van haar team de voorkeur geeft aan “een verspreid bedreigingsgebied” (boven één angstcentrum) dat geworteld is in de menselijke sensorische cortex. Li belicht twee opmerkelijke aspecten van deze voorheen onderbelichte angstroute:
➢ Angstherinneringen laten op de lange termijn patroondifferentiatie en afstemmingsverschuivingen zien in de menselijke sensorische (olfactorische) cortex, maar niet in de Amygdala of de orbitofrontale cortex (OFC).
➢ Dit evolutionair geconserveerde sensorische geheugensysteem is hyperactief bij mensen met angststoornissen.
“Dit werk vult een kritieke leemte in de literatuur door een nieuwe weg bloot te leggen naar angst en angstgeheugen” merkte Li op. “Die bevindingen kunnen leiden tot een kritische paradigmaverschuiving in hoe we angststoornissen zien en uiteindelijk behandelen, zoals posttraumatische stressstoornis en angst.”
De primaire olfactorische (piriforme) cortex kan een nieuw therapeutisch doelgebied zijn voor de behandeling van angststoornissen
Accumulerend bewijs suggereert dat mensen met gegeneraliseerde angststoornis (GAD) of posttraumatische stressstoornis (PTSS) intensere op angst gebaseerde herinneringen kunnen hebben als gevolg van patroondifferentiatie en afstemmingsverschuivingen in hun sensorische cortex. Het identificeren van een op zintuigen gebaseerde angstroute opent de deur voor het helpen van mensen met angststoornissen met behulp van een nieuwe therapeutische benadering.
Wetende dat een sensorisch dreigingsgeheugenpad (geworteld in de primaire olfactorische (piriforme) cortex) hyperactief is bij angstige individuen, brengt ons een stap dichter bij het helpen van mensen met verlammende angst om onaangepaste reacties op angst te veranderen op manieren die verder gaan dan de amygdala.
Artikel d.d. 28 maart 2022 – Christopher Bergland Psychology Today
Credits blogfoto – http://www.memorylossonline.com/glossary/amygdala.html, CC0, via Wikimedia Commons
Referenties
Yuqi You, Lucas R. Novak, Kevin J. Clancy, Wen Li. “Patroondifferentiatie en afstemmingsverschuiving in de menselijke sensorische cortex liggen ten grondslag aan het langetermijnbedreigingsgeheugen.” Huidige biologie (eerst gepubliceerd: 23 maart 2022) DOI: 10.1016/j.cub.2022.02.076
*De sensorische cortex maakt deel uit van een collectieve groep afdelingen in de hersenen die de somatosensorische cortex wordt genoemd. Elk van deze afdelingen is verantwoordelijk voor bepaalde functies, zoals visie of auditieve, sensorische of reukfuncties. De sensorische cortex is verantwoordelijk voor het waarnemen en waarnemen van informatie die het van de verschillende divisies ontvangt.
Het is lente en je verwacht bezoek. Je plukt mooie bloemen uit de tuin die je op tafel zet voor een gezellig lentegevoel. Terwijl je de bloemen rangschikt in de vaas ruik je plotseling de sterke bloemengeur die je meeneemt naar een herinnering uit je kindertijd. Je ziet plotseling je moeder voor je die zo van bloemen houdt en altijd een bosje bloemen op tafel heeft staan. Hoe komt dat toch? Waarom linken sommige geuren naar specifieke herinneringen? Hoe zit dat eigenlijk – geur en geheugen?
De bulbus olfactorius (de reukkolf) die geuren herkent, maakt deel uit van het limbisch systeem, het deel van de hersenen dat zich bezighoudt met emotie, geheugen en gevoelens. Als je dingen ruikt, praat de bulbus olfactorius met de rest van het systeem, waardoor je hersenen een verband kunnen leggen tussen de geur en wat je op dat moment voelt of ervaart. Dat is de reden waarom ervaringen uit de kindertijd vaak naar boven komen als je iets ruikt dat je op jonge leeftijd bent tegengekomen. Het is tegelijkertijd de reden waarom mensen vaak van verschillende geuren houden.
REUKKOLF – Servier Medical Art by Servier https://smart.servier.com/, CC BY 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/3.0>, via Wikimedia Commons
Limbisch systeem
Wanneer je neus iets ruikt, vertelt het de hersenen wat het ruikt. De neus communiceert veel met het Limbisch systeem dat je geheugen en emoties aanstuurt.
Het Limbisch systeem is niet het enige dat met het reuksysteem communiceert. In feite is smaak een combinatie van je reukzin en je smaakzin. Je hersenen combineren de sensaties om een uniekere herkenning te geven van het voedsel dat je proeft. Daarom is het zo ingrijpend wanneer de reukzin niet meer volledig werkt: het heeft direct effect op de smaakzin.
Geur en geheugen
Dat geur een belangrijke rol speelt in het opslaan van herinneringen is misschien geen verrassing. Wat je misschien wél zal verrassen is de informatie in mijn blog over de Amygdala en sensorische cortex.
Shopping Basket
Ik gebruik cookies om ervoor te zorgen dat de website beter voor je werkt. OkéPrivacyverklaring
Privacyverklaring & Cookies
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
